کوروش شاه هخامنشی

کتیبه دو سطری به خط (دبیره) میخی پارسی بر روی دو جرز سنگی در کاخ های عمومی و خصوصی کوروش شاه در پاسارگاد، که در دشت مرغاب واقع شده است ، اطمینان می دهد که بناها و قصور آن محل به امر کوروش احداث گردیده است .

برای اطلاعات بیشتر بر روی ادامه مطلب کلیک کنید .

کتیبه دو سطری به خط (دبیره) میخی پارسی بر روی دو جرز سنگی در کاخ های عمومی و خصوصی کوروش شاه در پاسارگاد، که در دشت مرغاب واقع شده است ، اطمینان می دهد که بناها و قصور آن محل به امر کوروش احداث گردیده است .

در واژه ی    در کتیبه ی کاخ عمومی یکی از خط های عمودی هجای    حذف شده، و در کتیبه کاخ خصوصی به جای   در آخر همان واژه ، هجای    نقر گردیده است.
گویا این اشتباهات دال بر این است که کاتب با آن خط آشنایی کامل نداشته است .
در زیر این دو سطر پارسی باستان یک سطر عیلامی و یک سطر بابلی نیز با همان مضمون منقور شده است .

ورودی تالار پاسارگاد ( CMa ) :

adam \ kuruš \ xšâya-
thiya \ haxâmanišiya

کورش شاه بزرگ یک هخامنشی - خط دوم و سوم همین نوشته است ولی به ایلامی و بابلی

دروازه ای در پاسارگاد :

این قسمت متاسفانه گم شده است ولی از روی طرحهایی که از قدیم برداشته شده می توانیم تا حدودی نوشته اش را بخوانیم

Kûru š \ x š âyathiya \ vazraka \ Kabûjiya
hyâ \ x š âyathiyahyâ \  puça \ Haxâmani š iya \
thâtiy \ yathâ [...]
[... ...] akutâ [... ]

کورش شاه بزرگ پسر کمبوجیه شاه یک هخامنشی می گوید وقتی که ...ساخت ...
بقیه موارد خوانا نیست

در کاخی در پاسارگاد ( CMc  )  :

adam \ kuruš \ xšâya-
thiya \ haxâmanišiya


کورش شاه بزرگ یک هخامنشی

از کوروش دوم (= بزرگ ) (با نشانه :  CM ) کتیبه هایی با مضمون مشابه دارای 2 تا 4 سطر بر روی دو جرز سنگیِ درِ کاخ های کوروش در پاسارگاد واقع در دشت مرغاب بازمانده که به سه زبان است و حروفی نیز از آن افتاده است. متن این کتیبه چنین است : من کوروش شاه هخامنشی یا کوروش شاه بزرگ پسر کمبوجیه شاه هخامنشی گوید تا ... کرد (کنت، 1953، ص 116؛ شارپ، ص 23 ؛ لوکوک1997 ، ص 181 ) .



منشور کورش :



اما کتیبه(منشور) مشهور بازمانده از کوروش، فرمانی است مبنی بر آزادی یهودیان دربند هنگام گشایش بابل که با نشانه «  CB »  مشخص شده است (لوکوک 1997 ، ص 181 به بعد ) . این لوحه را در سال 1879 میلادی هرمز رسام در شهر بابل یافت . پژوهش های انجام شده نشان داد این لوحه با لوحه ِ استوانه ای دیگری که تا آن زمان متعلق به نبونید، پادشاه بابل تصور می شد و در موزه دانشگاه ییل ( Yale ) قرار داشت ، متنی واحد است و هر دو آنها متعلق به یک متن هستند که همان فرمان کوروش بزرگ می باشد. بنابراین، قطعه نگهداری شده در دانشگاه ییل نیز به انگلستان برده شد و کار بر روی متن آن به وسیله پاول ریچارد برگر (  PaulRichard Berger ) استاد دانشگاه مونستر (  Munster ) آلمان آغاز شد و حاصل بررسی های او در مجله آشورشناسی ( Zeitschrift fur Assyriologie, No 62 , 1975  ) در سال 1975 انتشار یافت.
این فرمان به زبان فارسی نیز زیر نام « فرمان کوروش بزرگ » برگردانده شد و همرا یادداشت های سودمند انتشار یافته است ( عبدالمجید ارفعی، 1356 ) .

کورش در سال 539 پ م بابل را فتح کرد .این سرزمین شامل عراق سوریه لبنان و فلسطین بود.بابلیها کورش را به عنوان شاه مشروع خود پذیرفتند در بابل کورش یهودیان تبعیدی را بخشید و آنها را به سمت سرزمینشان فرستاد. استوانه 45 سطری کورش در بابل کشف شده و آنرا منشور حقوق بشر کورش نامیده اند و اکنون به موزه بریتانیا برده شده است

ترجمه متن بابلی کورش

او -مردوک- صمیمانه در پی یک فرمانروای دادگر بود تا دست او را بگیرد.کورش شاه انشان را صدا زدو به فرمانروایی جهان خواند.سرزمین گوتی همه اومان -منده را به پای او انداخت.دست سیاهان را به دستهای او رساند. او -کورش- با راستی و داد آنها را پذیرفت. مردوک سرور بزرگ نگهبان مردم خویش با شادی کارهای نیک و قلب دادگر او را دید و فرمان داد تا به شهر خود او بابل برود.او در حالی که مثل یک دوست کورش را همراهی می کرد او را به بابل رساند.سپاهیان زیاد او که شمارشان مانند آب رودخانه بی حساب است مسلح در کنار او بودند.مردوک بی جنگ و نبرد او را به شهر خود بابل در آورد

او بابل را از هجمه در امان داشت.نبونید شاه بابل که او مردوک را نمی پرستید مردوک تو را به دست کورش انداخت.مردم بابل همگی همه سومر و اکد بزرگان و فرمانروایان نزد او سر تسلیم فرود آوردند.پاهایش را بوسیدند.از فرمانروایی او خشنود شدند وچهره هایشان شکوفا شد.آنان به درگاه مردوک که به نیروی خود به مرده ها زندگی بخشیده و همه را از نابودی و بلا در امان نگه داشته بود به خشنودی نیایش کرده ونامش را حفظ کردند

من کورش شاه جهان شاه بزرگ شاه نیرومند شاه بابل شاه سومر شاه اکد شاه چهار سوی جهان پسر کمبوجیه شاه بزرگ شاه شهر انشان نوه کورش شاه بزرگ شاه شهر انشان نتیجه چیشپیش شاه بزرگ شاه شهر انشان خلف پاینده دوده شاهی که سلسله اش بعل و نبو را دوست دارند و فرمانروایی آن ها را برای شادی قلب هایشان آرزو می کردند

وقتی که من با صلح و صفا وارد بابل شدم با شادی و سرور در کاخ امیران رحل شاهی افکندم.مردوک سرور بزرگ قلب بزرگ بابلی ها را متوجه من کرد و من هم هر روز در فکر نیایش او بودم.سپاهیان فراوان من در صلح و صفا در پیرامون بابل جای گرفتند.در تمام سومر و اکد به دشمن اجازه هیچ تحرکی را ندادم.درون بابل و .... را از یوغی که برازنده آنان نبود رها ساختم

جلو ویرانی خانه هایشان را گرفته و جلو از هم پاشیدنشان را گرفتمو مردوک سرور بزرگ از کارهای نیک من خوشحال شد و به من کورش شاه که حرمت او را دارد به کمبوجیه پسر تنی من و به همه سپاهیان من با مهربانی رحمت عنایت فرمود و ما با میل و نشاط مقام الهی او را ستایش کردیم.همه شاهان اریکه دار و کاخ نشین هر سوی جهان از دریای شمال تا دریای جنوب .... که .... زندگی می کنند همه شاهان مغرب تا کرانه مدیترانه که در چادر به سر می برند همه باج سنگینی آوردند و در بابل پاهای مرا بوسیدند. از .... تا شهر آشور و شوش اکد اشنونک زمبن مه - تورنو دری با سرزمین گوتیوم شهرهای آن سوی دجله که آبادی هایشان از زمان کهن بنا شده بودند

خدایانی را که در آنها زندگی می کردند به جای خود باز گردانیدم و اینمکان را فراهم آوردم تا آنها در خانه ای جاودان جای گیرند.همه مردم آنها را با یکدیگر متحد کردم و زیستگاه آنان را دوباره سامان بخشیدم.خدایان سومر و اکد را که نبو نید برخلاف خواست سرور خدایان به بابل آورده بود اجازه دادم تا به فرمان مردوک سرور بزرگ بی مزاحم در معبدهای خود به خانه نشاط قلبی نقل مکان دهند.باشد تا همه خدایانی که من به خانه خود بازگردانده بودم هر روز نزد بعل و نبو خواستار روزهای عمر من شوند و شفاعت مرا آرزو کنند.و به مردوک سرور من بگویند : برای کورش شاه که تو را می ستاید و برای او کمبوجیه ... به خانه آرامی نقل مکان شود

بقیه متن آسیب دیده است

*پاراگرافها برای راحتی خواندن متن در نظر گرفته شده

منابع :

1- فرمانهای شاهنشاهان هخامنشی، رلف نارمن شارپ، ص28

2-کتیبه های ایران باستان، محمدتقی راشد محصل، صص 32 و 33

3-سایت ویکی پدیا

4-سایت : http://www.iranatlas.info/parseh